เสน่ห์ของกระบองเพชร

ในสังคมปัจจุบันที่เร่งด่วนวุ่นวายและเคร่งเครียด มีผู้คนจำนวนไม่น้อยที่แสวงหาการพักผ่อน หรือก็คือความสงบจากชีวิตประจำวันของตัวเอง และสำหรับคนที่ชื่นชอบต้นไม้ ความสงบก็สามารถหาได้ไม่ยากนักจากเพื่อนสีเขียวใกล้ตัวนั่นเอง แต่ปัญหาหนึ่งที่เหล่าผู้ชื่นชอบต้นไม้มักจะพบกันก็คือ ต้นไม้บางชนิดต้องการการดูแลสูงเป็นพิเศษ ต้องรดน้ำเช้าเย็น ต้องใส่ปุ๋ยพรวนดิน กวาดใบไม้ เล็มกิ่ง ทำให้บางครั้งเป็นการเพิ่มภาระให้กับผู้ปลูกเลี้ยงมากเกินไป หรืออีกประการหนึ่งคือ ต้นไม้บางชนิตมีขนาดใหญ่ ต้องการพื้นที่มาก ทำให้ผู้ปลูกเลี้ยงไม่สามารถเลี้ยงต้นไม้ได้มากชนิดตามที่ใจต้องการ ต้องตัดใจจากต้นไม้บางชนิดเนื่องจากเนื้อที่ที่มีไม่เพียงพอ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ผู้ที่พักอยู่ในเมืองอันมีเนื้อที่จำกัด ผมก็เป็นคนรักต้นไม้คนหนึ่งที่ประสบปัญหาเหล่านี้ จนกระทั่งวันหนึ่งผมก็ได้พบต้นไม้กลุ่มหนึ่งซึ่งเป็นคำตอบของทุกอย่าง “กระบองเพชร”

กระบองเพชรเป็นต้นไม้ที่เติบโตอย่างช้าๆ และมีขนาดเล็กกระทัดรัด นอกจากนี้ต้นกระบองเพชรส่วนใหญ่เป็นพืชที่มีการปรับตัวเพื่อให้เข้ากับภูมิประเทศแบบทะเลทราย ทำให้มีความต้องการน้ำต่ำ ส่วนมากต้องการการรดน้ำเพียงแค่อาทิตย์ละ 1-2ครั้งเท่านั้น นี่ทำให้ไม้กลุ่มนี้ตอบคำถามของผู้ที่รักการปลูกต้นไม้ที่มีพื้นที่และเวลาจำกัด นอกจากนี้ต้นกระบองเพชรยังมีรูปลักษณ์ที่หลากหลายแปลกตา เนื่องจากสายพันธุ์ที่แตกต่างกันร่วม 100 สายพันธุ์ 

กระบองเพชรกลุ่ม Mammillaria มีความโดดเด่นเนื่องจากลักษณะเนินหนามเรียงต้วถี่เป็นระเบียบ และเมื่อเติบโตถึงระยะหนึ่งมักจะแตกพุ่มเป็นกอสวยงาม ภาพตัวอย่างคือ Mammillaria huitzilopochtli

สำหรับผู้ที่ชื่นชอบไม้ที่มีหนามหนาดุ แข็งแรง กระบองเพชรกลุ่ม Ferocactus คงจะเป็นหนึ่งในกลุ่มที่ต้องมีไว้ในครอบครอง ภาพตัวอย่างคือ Ferocactus latispinus (yellow spine)

กระบองเพชรกลุ่มหนึ่งที่ได้รับความนิยมมากสูงสุดกลุ่มหนึ่งมาตลอด โดดเด่นด้วยลักษณะทรงต้นที่เล็กกระทัดรัด ปราศจากหนาม แต่มีลวยลายและประจุดสีขาวที่โดนเด่นน่าสนใจก็คือกลุ่ม Astrophytum ภาพตัวอย่างคือ Astrophytum asterias "Super Kabuto" arrow form

การปลูกเลี้ยงกระบองเพชรแม้จะง่ายเมื่อเทียบกับไม้อื่นๆบางชนิดดังที่กล่าวไปแล้ว แต่การจะเลี้ยงกระบองเพชรให้งามสมบูรณ์ได้นั้นเป็นเรื่องที่ท้าทายและพิถีพิถันมาก เนื่องจากกระบองเพชรแต่ละสายพันธุ์มีถิ่นกำเนิดและความต้องการแสง น้ำ ธาตุอาหารที่แตกต่างกัน การปลูกเลี้ยงกระบองเพชรจึงทั้งง่ายและท้าทายในคราวเดียวกัน กระบองเพชรเมื่อได้รับการบำรุงเลี้ยงดูจนสมบูรณ์เต็มที่จะให้รางวัลตอบแทน ผู้ปลูกเลี้ยง ซึ่งนั่นคือดอกที่สวยงามตรึงตาตรึงใจ

กระบองเพชรกลุ่ม Astrophytum มีดอกสีเหลืองขนาดใหญ่สวยงาม ซึ่งส่วนมากมักจะบานอยู่เพียงแค่วันเดียวเท่านั้น ต้นในภาพตัวอย่างคือ Astrophytum asterias forma  nudum

ดอกของกระบองเพชรกลุ่ม Mammillaria มีขนาดเล็กน่ารัก และสีสันสวยงาม ต้นในภาพตัวอย่างคือ Mammillaria hernandezii

ดอกกระบองเพชรกลุ่ม Lobivia มีสีสันหลากหลายมาก ทั้งสีเหลือง ส้ม แดง ชมพู ม่วง ทั้งเข้มและอ่อนแตกต่างกันไป สามารถออกดอกง่ายและออกได้บ่อยตลอดทั้งปี ทำให้เป็นกระบองเพชรอีกกลุ่มหนึ่งที่มีผู้นิยมเลี้ยงกันมาก และมีการผสมคัดเลือกสายพันธุ์สีดอกจนเกิดลูกผสม (hybrid) มากมาย ซึ่งล้วนให้ดอกที่มีสีสันสวยงามเป็นอย่างยิ่ง